ήλεκτρα

ήλεκτρα
I
Όνομα μυθολογικών προσώπων.
1. Κόρη του Αγαμέμνονα, όπως διαδόθηκε μέσω της ποιητικής παράδοσης. Οι Έλληνες τραγικοί (ο Αισχύλος στις Χοηφόρους, ο Σοφοκλής και ο Ευριπίδης στην Ηλέκτρα) διέδωσαν τον μύθο κατά τον οποίο η Η. εκδικείται την Κλυταιμνήστρα και τον Αίγισθο για τον θάνατο του Αγαμέμνονα. Στη σύγχρονηεποχή πολλοί συγγραφείς επανέλαβαν τον μύθο της Ηλέκτρας, από τον Αλφιέρι μέχρι τον Χόφμανσταλ (του οποίου το έργο μελοποίησε ο Ρίχαρντ Στράους) και τον Ο’ Νιλ (Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα).
2. Μία από τις Πλειάδες, κόρη του Άτλαντα και της Πληιόνης, γεννημένη στην Κυλλήνη της Αρκαδίας, όπου επικρατούσε ο μύθος ότιγέννησε τον Δάρδανο από τον Δία. Σύμφωνα με άλλη παράδοση, η Η. γέννησε τους γιους της Δάρδανο και Ιασίωνα καθώς και την κόρη της Αρμονία στη Σαμοθράκη – νησί γνωστό και με την ονομασία νήσος Ηλέκτρης Ατλαντίδος, όπου αποκαλούσαν την Η. Στρατηγίδα. Ως μητέρα του Ιασίωνα σχετίζεται με την Κρήτη, όπου αυτός είχε μεταφέρει τη λατρεία της. Αναφέρεται επίσης ως πεθερά του Κάδμου από τον γάμο της κόρης της μαζί του και σχετίζεται έτσι με τη Θήβα, οι πύλες της οποίας έφεραν το όνομά της (ΗλέκτραιΗλεκτρίδες). Με τον γιο της Δάρδανο πήγε στην Τροία, όπου –σύμφωνα με κάποια παράδοση– αφιέρωσε το Παλλάδιο, αναγκάστηκε όμως να φύγει από εκεί μετά την άλωση της πόλης, να εγκαταλείψει τον αστερισμό των Πλειάδων και να μεταμορφωθεί σε κομήτη.
3. Μία από τις Δαναΐδες, σύζυγος του Πειρισθένη, του γιου του Αίγυπτου. Στο Άργος είχε καθιερωθεί η λατρεία της ως πηγαίας Νύμφης.
4. Μία από τις Ωκεανίδες. Ήταν κόρη του Ωκεανού, σύζυγος του Θαύμαντα και μητέρα της Ίριδας και των Αρπυιών.
«Ορέστης και Ηλέκτρα», γλυπτό της ρωμαϊκής εποχής (μουσείο Λουντοβίζι, Ρώμη).
Ερυθρόμορφος αμφορέας από το Πέστουμ της Ιταλίας, έργο του 4ου αι., που εικονίζει την Ηλέκτρα, τον Ορέστη και τον Πυλάδη. Στον αμφορέα η Ηλέκτρα εικονίζεται να προσφέρει θυσία στον τάφο του πατέρα της Αγαμέμνονα. Στον τάφο συνάντησε τον αδελφό της, που τον νόμιζε νεκρό, μαζί με τον Πυλάδη.
II
Ονομασία δύο ποταμών στην αρχαία Ελλάδα.
1. Ποταμός της Κρήτης, που εξέβαλλε στον κόλπο της Μεσσαράς. Πολλοί τον ταυτίζουν με τον σημερινό Πλατύ ή Αμαριώτη.
2. Ποταμός της Μεσσηνίας, κοντά στην αρχαία Πύλη Δώριον. Η ονομασία του προερχόταν από το όνομα μιας τοπικής ηρωίδας. Μερικοί ωστόσο θεωρούν ότι ονομάστηκε έτσι από τη μυθική κόρη του Άτλαντα.
III
Τραγωδία του Ευριπίδη, που παραστάθηκε –πιθανώς– το 413 π.Χ. και παρουσιάζει ομοιότητα σε γενικές γραμμές ως προς το θέμα με τις Χοηφόρες του Αισχύλου και την Η. του Σοφοκλή, δράματα από τα οποία διαφέρει ως προς τη σύλληψη.
Σύμφωνα με την υπόθεση του έργου, η Ηλέκτρα ζει στο Άργος, παντρεμένη χωρίς τη θέλησή της με φτωχό γεωργό, που δείχνει μεγάλη κατανόηση στη δυστυχία της. Καθώς εμφανίζεται στη σκηνή, βλέπει μπροστά της τον Ορέστη και τον Πυλάδη, οι οποίοι την πλησιάζουν ως άγνωστοι για να την πληροφορήσουν σχετικά με τον αδελφό της. Τότε καταφθάνει o άνδρας της, πρόθυμος να τους φιλοξενήσει στο φτωχικό του. Δραματική είναι η χρησιμοποίηση του παλιού υπηρέτη του Αγαμέμνονα, από τον οποίο η Ηλέκτρα στέλνει να ζητήσει τρόφιμα για τους δύο ξένους. Αυτός, έχοντας σώσει κάποτε τον Ορέστη, τον αναγνωρίζει με αδιάψευστα σημάδια και το αδελφικό σχέδιο αρχίζει να καταστρώνεται. Πρώτος σκοτώνεται ο Αίγισθος από τον Ορέστη σε μια τοπική θυσία και αργότερα η Κλυταιμνήστρα βρίσκει τον θάνατο από τα δύο της παιδιά, που με δόλο την παρασέρνουν μέχρι το σπίτι της κόρης της με το πρόσχημα ότι η Ηλέκτρα έχει γεννήσει. Με την εκτέλεση του φόνου έχει σβήσει μέσα στη φρίκη η φωτιά του πάθους, που άναβε προπαντός στην ψυχή της Ηλέκτρας. Οι δύο μητροκτόνοι σωριάζονται κάτω από το βάρος της ανόσιας πράξης, ενώ εμφανίζονται οι Διόσκουροι για να ξαναφέρουν τα πράγματα στον δρόμο της παράδοσης. Ο Ορέστης θα παρουσιαστεί στον Άρειο Πάγο για να κριθεί και η Ηλέκτρα θα παντρευτεί τον Πυλάδη.
IV
Ημιορεινός οικισμός (υψόμ. 110 μ., 213 κάτ.) του νομού Μεσσηνίας. Βρίσκεται κοντά στο Διαβολίτσι. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Ανδανίας.
V
(Αστρον.). Αστεροειδής που επισημάνθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 1873. Το φαινόμενο μέγεθός του στη μέση αντίθεσή του είναι περίπου 10,6 και σε απόσταση μιας αστρονομικής μονάδας από τη Γη και από τον Ήλιο 7,12. Διεθνώς ονομάζεται Electra 130.
Με την ίδια ονομασία αναφέρεται και ένας από τους 7 αστέρες της Πλειάδας, το 17 του Ταύρου. Έχει φαινόμενο μέγεθος 3,72 και είναι τρίτος κατά σειρά λαμπρότητας μετά την Αλκυόνη και τον Άτλαντα. Απέχει από τη Γη περίπου 410 έτη φωτός.
* * *
η
1. βιολ. γένος γυμνόλαιμων βρυοζώων
2. αστρον. (ως κύριο όν) Ηλέκτρα ονομασία ενός από τους αστέρες τών Πλειάδων
3. (ψυχολ.) φρ. «Ηλέκτρας σύμπλεγμα» — γυναικείο σύμπλεγμα, αντίστοιχο τού οιδιπόδειου τών ανδρών.
[ΕΤΥΜΟΛ. < κύριο όν. Ηλέκτρα (βλ. λ. ηλέκτωρ)].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Look at other dictionaries:

  • Ἠλέκτρα — Ἠλέκτρᾱ , Ἠλέκτρη fem nom/voc sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Ἠλέκτρᾳ — Ἠλέκτρᾱͅ , Ἠλέκτρη fem dat sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Ηλέκτρα — η αρχαίο και νεότερο κύριο όνομα …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • ἤλεκτρα — ἤλεκτρον amber neut nom/voc/acc pl …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Αποστόλου, Ηλέκτρα — (Αθήνα 1912 – 1944). Ηρωίδα της Εθνικής Αντίστασης. Συνδέθηκε νεότατη με το κομουνιστικό κίνημα και επί δικτατορίας Μεταξά υπέστη διώξεις. Μετά την είσοδο των κατακτητών συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη του εαμικού αντιστασιακού κινήματος. Το… …   Dictionary of Greek

  • Электра — (Ήλέκτρα): 1) дочь Океана, супруга Тавманта, от которого у нее родились Ирида и Гарпии; 2) дочь Атланта, одна из семи Плеяд. Легенды о ней приурочивались к острову Самофракии, получившему название острова Э. . Здесь, по преданию, Зевс вступил с Э …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • Ἠλέκτραι — Ἠλέκτρᾱͅ , Ἠλέκτρη fem dat sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Ἠλέκτραν — Ἠλέκτρᾱν , Ἠλέκτρη fem acc sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Ἠλέκτρας — Ἠλέκτρᾱς , Ἠλέκτρη fem gen sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ορέστης — I Μυθολογικός ήρωας, γιος του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας. Ο μύθος του στρέφεται γύρω από τον φόνο της μητέρας του και του Αιγίσθου, τον οποίο πραγματοποίησε για να εκδικηθεί τον τραγικό θάνατο του πατέρα του. Αυτή η πράξη του, την οποία… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”